Mehmet ERDOĞAN ÖZTEKİN A Grubu İş Güvenliği Uzmanı, ISO9000 Baş Denetçisi, Mühendis

COVID-19 ne yapabilir? Organlarda kalıcı hasar bırakabiliyor mu? Kalp: Kalp kası iltihaplanması ya da kalp yetersizliği, Beyin: Damar hasarı, damar tıkanıklığı, felç, Böbrek: Böbrek yetersizliği, diyaliz, Akciğer: Akciğer iltihabı, Diyabet (Kaynak:26.Haziran, Kalp Cerrahı. Dr. Bülent Polat).

İngiltere’de tedavi geçiren 125 hastada %62 inme,  %31 zihinsel anormallikler saptanmış (Kaynak: Prof. Dr. Bengi Başer,27 Haziran). Ne zamana kadar? Aşısı bulunana veya etkisi azalana kadar, belki bir, bir buçuk sene daha. Demek ki durum ciddi, ekonomi için faaliyetlerimizi sürdürürken, işin sürdürülebilirliği ve insan kaynağımızın korunması için yapılabilecekler var.

Yeni Normal diye sürekli yeni bilgilerle dönüşüm geçirdiğimiz bu süreçte mevcut durum: maske, mesafe, el hijyeni noktasında özetlenmiş olsa da, dikkat edeceğimiz noktalar detaylı.

İş güvenliği önleme prensiplerini öncelik sıralaması ile uygularsak: Kaynağında yok et ( imkansız) , Daha az tehlikeliyle yer değiştir (imkansız),Yeniden Tasarla (kişiler arası mesafe, maskeli yaşam,%100 taze havalı klima vb.) Yönetsel Tedbirler (işveren sorumlulukları), Kişisel Tedbirler (çalışan sorumlulukları) Kişisel tedbirlerimizde amaç; olabildiğince kalabalık ve kapalı ortamlardan kaçınmaktır. Bu kişisel tedbirlerin başlıcaları: olabildiğince az sosyal temas, toplu taşıma yerine özel araç, bisiklet vb.  Mağaza alışverişi yerine internet alışverişi, küçük mağazalardan, az müşterili saatlerde, alışveriş listesiyle, ambalajlı bekletme, misafirlik yerine görüntülü iletişim, ev giysisi dışarlık giysi ayrımı, günlük gittiğimiz yer ve temas edilen kişi kaydı olarak sıralanabilir ve iş yeri tedbirlerimizi destekler nitelikte olmazsa olmazımızdır.

İş yeri tedbirlerimiz:

A) Çalışma Şekli: Dijital toplantı tercihi(zorunlu yüz yüze toplantılarda: min. 2 metrekare/kişi alan ve maksimum 8/10 kişi), çalışan ara mesafe düzenlemesi, kişisel çalışma alanı temizlik sorumluluğu, minimum ortak çalışma aracı kullanımı, işbaşında sabitleme (az hareketlilik), hastalık acil durum prosedürü hazırlanması, eğitimi, tatbikatı, karantina alanı, uzaktan çalışma, çalışma saatlerinin bölümler arasında kademelendirilmesi, özel kişilere nasıl davranılacağının kararı(kronik hasta, engelli, gebe)

B) İş yeri Girişleri: Servis saatlerinin kademelendirilmesi, giriş çıkış yoğunluklarının seyreltilmesi(girişler alt, çıkışlar üst kattan başlayarak), girişlerde seyreltilmiş çamaşır sulu ayakkabı temizlik paspas havuzu, ateş ölçümü, kapı giriş personeli en temaslı çalışan(özel eğitim, seperatörle alan ayırma, x ray ve dedektör periyodik hijyeni, x ray yanı telefon bırakma masa hijyeni, dokunmatik yerine temassız turnike, parmak okuyucu yerine temassız kart okuyucu, iş yerine giriş çıkış elektronik kaydı

C) Merdiven ve asansörler: Dezenfektasyon (2-4 kez/8 saatte): : asansör iç ve tuş panelleri, merdiven tırabzanları, yürüyen merdiven tutamakları, asansör yerine merdiven tercihi, asansör kliması: periyodik filtre temizliği,100% temiz hava üfleme, hepa filtre, asansöre maskeli binme zorunluluğu ve ikaz işaretlemesi.

D) Atölye ve Ofisler: Süreçlerin kişi ara mesafe zorunluluğuna göre,personeli alana yayacak şekilde (atıl alanları da göz önüne alarak) tekrar düzenlenmesi,uyarıcı işaretleme ve bilgilendirme levhaları,girişte ateş ölçümü ve kaydı,yeterli temiz maskenin personele dağıtılacağı sistemin kurulması(2 saat sonra cerrahi maske nem nedeniyle işlevini azaltır),ekip halinde çalışma gruplarının sabitlenmesi,bu sabitlenmenin servis, tuvalet ,beslenme ,çalışma ortamında gözetilerek uyarlanması: böylelikle sosyal ekip dışı temasın sınırlandırılması bunun için iyi uygulama örneği: personele uzaktan görülebilir, renk kodlu esnek pazubent, bu kodun ilgili alanlarda da işaretlenmesi: ofis, işlik, yemek masası, tuvalet dahil),saydam seperatörlerle kişisel alan sınırlandırılma ,dar alanları tek kişilere sabitleme (örnek: fotokopi odası), giriş ve uygun aralıklarla dezenfektan noktaları oluşturma, uygulama cihaz teçhizat ekipmanın kişiselleştirilmesi, genel kullanılacak olanların dezenfektasyon uygulaması(printer, tezgah, makine), dışarıdan gıda siparişi engelleme, kişisel internet siparişlerinin iş alanı dışında teslimi ve stoklanması, harici iş dışı ziyaretçi engellemesi, iş ziyaretçileri için girişte toplantı noktası, toplantılar olabildiğince online, yüz yüze ise kişi başı 2 metrekare minimum, sigara içme alanlarında kişi sınırlandırması, periyodik dezenfektasyon planı ve uygulaması(kapı kolları dahil), Covid-19 şüphelisi için ani müdahale: karantina odası tanımlanması, temassız ekipmanların yaygınlaştırması (sensörlü kapılar, su sebil makineleri, ödeme kartları, cihaz çalıştırma kartlar, vb), Özel Gri renkli maske eldiven atık kutuları ve sorumluları:72 saat bekletip ayrı olarak imhaya gönderilecek. Olabildiğince klima yerine doğal havalandırma, uygun miktar ve kalitede maske tedariki.

E) Yemekhaneler: Uygun mesafelendirme, olabildiğince dış alan kullanımı, ikaz levhaları, olabildiğince kişisel kumanya bir kullanımlık malzeme, yemekhane ekibinin hijyen eğitimi, ateş ölçümü, eldiven, maske, bone ile çalışması, yemek saatlerinin kademelendirilmesi yoluyla kapasite düşürülmesi, yemek alanlarının yeniden tanımlanması, ekip bazında olabildiğince sabitlenmesi, farklı birimlerin yemekte karşılaşmasının engellenmesi, masalara saydam seperatör, masa üzeri katkıların (su, tuz vb) kaldırılıp yemekle birlikte paketli verilmesi, çoklu sunumları(çatal, kaşık, meyve vb) görevli yardımı ile vererek teması azaltma, çay servisi karton bardakla, kişisel bardak kullandırmama, ödeme gerekiyorsa: temassız kart, çay self servis yerine tek sorumlu ile verme.

F) Görev Araçları: Şoför sağlık kontrolü, günlük araç dezenfektasyonu, araç içi dezenfektan gün içi kullanımı, görev dönüşü araç havalandırma, klima kullandırmama, araç kullanım kaydı tutulması.

G) Servis araçları: Kişisel araç kullanımın teşvik edilmeli, otopark imkanı, araç dezenfektasyonu, aynı yerlere aynı kişi ve ekiplerin oturması, aynı servis birden çok iş yerine servis yapıyorsa: ilave olarak her kullanım sonrası dezenfektasyon, her iş yerine göre farklı çapraz oturma planı, hangi servis nereye gitmiş günlük kayıt.

H) Ziyaretçi Yönetimi: Yoğunluk azaltma (online işlemleri arttırma, sınırlandırma, iş dış ziyaretçi kısıtlaması) ve Sağlık Tedbirleri (Bina girişinde ateş ölçümü, maske ve dezenfektan dağıtımı)

I) İş Sağlığı Güvenliği Hizmetleri: Covid 19’un risk değerlendirmesine, acil durum planlarına, isg eğitimlerine eklenmesi, online eğitim ve isg kurul toplantılarına geçilmesi, uygun maske eldiven vb kalite ve miktar sürekliliğinin sağlanması.